ประเด็นสำคัญ
- แบบฝึกหัด 'วันในฝันที่สมบูรณ์แบบ' (Perfect Day Exercise) ช่วยให้คุณจินตนาการถึงชีวิตที่ต้องการได้อย่างไร้ขีดจำกัด ซึ่งเป็นก้าวแรกสู่การเปลี่ยนแปลงชีวิตจริง
- ร่างกายของเราคือเข็มทิศที่ดีที่สุด: ฟังเสียงความรู้สึกของร่างกาย – สิ่งที่ทำให้เกิดความผ่อนคลายคือความจริง ส่วนสิ่งที่ทำให้เกิดความตึงเครียดคือการหลอกลวงตัวเอง
- เข้าถึง 'ตัวตนที่แท้จริง' (Essential Self) ด้วยการเป็น 'พยานผู้เห็นอกเห็นใจ' (Compassionate Witness) ต่อความทุกข์ทรมานของตนเอง โดยไม่ต่อต้านหรือตัดสิน
- การใช้ชีวิตอย่างซื่อสัตย์กับตนเอง (Integrity Cleanse) แม้จะยากลำบากในตอนแรก แต่จะนำมาซึ่งอิสรภาพและความสุขที่แท้จริงในระยะยาว
- ระวังสัญญาณของ Codependency ในความสัมพันธ์: ความรักที่แท้จริงคือการให้อิสระ ไม่ใช่การละทิ้งตัวเองเพื่อทำให้ผู้อื่นพอใจ
ในพอดแคสต์ Huberman Lab ครั้งนี้ Dr. Andrew Huberman ได้ต้อนรับ Dr. Martha Beck ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาตนเองจากมหาวิทยาลัย Harvard มาแบ่งปันเครื่องมือและแนวคิดอันทรงพลังที่จะช่วยให้เราเข้าถึง 'ตัวตนที่แท้จริง' (Essential Self) และนำทางชีวิตไปสู่ความสุขและความสมบูรณ์อย่างยั่งยืน
แบบฝึกหัด 'วันในฝันที่สมบูรณ์แบบ' (The Perfect Day Exercise)
หนึ่งในเครื่องมือที่ Dr. Beck แนะนำคือ 'วันในฝันที่สมบูรณ์แบบ' ซึ่งเป็นแบบฝึกหัดที่ให้เราจินตนาการถึงวันธรรมดาๆ ในชีวิตที่สมบูรณ์แบบที่สุด โดยไม่มีข้อจำกัดใดๆ ในการจินตนาการ คุณต้องพักผ่อนให้เพียงพอก่อนเริ่ม จากนั้นหลับตาและ 'ฟัง' สิ่งที่ปรากฏขึ้นในใจ ไม่ใช่ 'สร้าง' มันขึ้นมา
Dr. Beck แนะนำให้เริ่มต้นด้วยการฟังเสียงรอบตัวเมื่อตื่นนอน สัมผัสถึงความสบายของร่างกาย กลิ่นและอุณหภูมิของอากาศ ไปจนถึงภาพในห้องนอนและผู้คนที่อยู่รอบตัวคุณ แล้วค่อยๆ ดำเนินไปตลอดทั้งวัน ไม่ว่าจะเป็นการแต่งกาย กิจกรรมยามเช้า การทำงาน หรือการใช้เวลากับคนที่คุณรัก สิ่งสำคัญคือการอนุญาตให้จินตนาการไหลไปอย่างอิสระ Dr. Huberman เองก็เล่าว่าแบบฝึกหัดนี้ทำให้หลายสิ่งที่เขาจินตนาการไว้กลายเป็นความจริงอย่างน่าอัศจรรย์
ความทุกข์ทรมานเป็นเข็มทิศ: การฟังเสียงร่างกายและ 'ตัวตนที่แท้จริง'
Dr. Beck เน้นย้ำว่าความทุกข์ทรมานเป็นสัญญาณสำคัญที่ร่างกายส่งมาเพื่อบอกว่าเรากำลังหลุดออกจาก 'ความซื่อสัตย์ในตนเอง' (Integrity) เช่นเดียวกับเสียงแปลกๆ ในรถยนต์ที่บอกว่ามีบางอย่างผิดปกติ ความรู้สึกไม่สบายใจ ความตึงเครียด หรือความกระวนกระวายใจ ล้วนเป็นสัญญาณว่าชีวิตของเรากำลังไม่สอดคล้องกับ 'ตัวตนที่แท้จริง'
เธอแนะนำการฝึก 'พยานผู้เห็นอกเห็นใจ' (Compassionate Witness) โดยการสังเกตความทุกข์ทรมานนั้นอย่างละเอียด โดยไม่ต่อต้านหรือพยายามกำจัดมันออกไป ให้ความเมตตาและเข้าใจต่อความรู้สึกเหล่านั้น เช่น 'คุณเป็นอย่างไรบ้าง? ไม่ค่อยดีเลยใช่ไหม?' การทำเช่นนี้จะช่วยให้เราสามารถเข้าถึง 'ตัวตน' (Self with a capital S) ซึ่งเป็นส่วนที่สงบนิ่ง เปี่ยมด้วยความเมตตา และไม่เคยถูกรบกวน สิ่งนี้จะช่วยให้เราสามารถดำรงอยู่ในสภาวะที่สงบแม้จะเผชิญกับความทุกข์
การทดสอบความจริงด้วยร่างกาย
ในโลกที่เต็มไปด้วยข้อมูลและความเชื่อที่ขัดแย้งกัน Dr. Beck เสนอวิธีการค้นหาความจริงผ่านร่างกาย โดยให้สังเกตว่าสิ่งใดที่ทำให้ร่างกายรู้สึกผ่อนคลาย เป็นอิสระ และเปิดกว้าง นั่นคือความจริงสำหรับคุณ และสิ่งใดที่ทำให้ร่างกายหดเกร็ง ตึงเครียด นั่นคือสิ่งที่ไม่สอดคล้องกับความจริงในตัวคุณ ซึ่งเป็นวิธีการที่เธอใช้ตัดสินใจเรื่องสำคัญในชีวิต รวมถึงการตัดสินใจที่จะเลี้ยงดูลูกชายของเธอ Adam ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นดาวน์ซินโดรม
Dr. Huberman เสริมว่าในอดีตเขาเคยฝึกฝนตัวเองให้ 'อดทน' ต่อความเครียดและสัญญาณเตือนจากร่างกาย ซึ่งนำไปสู่การทำงานหนักเกินไปและเสี่ยงอันตราย การเรียนรู้ที่จะฟังและไม่เพิกเฉยต่อสัญญาณเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพจิตและกาย
'การชำระล้างความซื่อสัตย์' (Integrity Cleanse): หนึ่งปีแห่งการไม่โกหก
Dr. Beck ได้เล่าถึงการทดลองส่วนตัวที่น่าทึ่ง นั่นคือการใช้ชีวิตหนึ่งปีโดยไม่โกหกเลยแม้แต่เรื่องเล็กน้อย การทดลองนี้ทำให้เธอต้องเผชิญหน้ากับความจริงที่ยากลำบากหลายอย่าง เช่น การออกจากศาสนา การยุติความสัมพันธ์ที่ไม่ใช่ การค้นพบตัวตนที่แท้จริงของเธอ (และอดีตสามี) ว่าเป็น LGBTQ+ และการลาออกจากอาชีพในวงการวิชาการ แม้จะดูเหมือนเป็นการสูญเสียทุกอย่าง แต่เธอกลับรู้สึกดีขึ้นเรื่อยๆ รู้สึกเป็นอิสระและเข้าใกล้ 'แสงสว่าง' ที่เธอเคยสัมผัสระหว่างการผ่าตัดมากขึ้นเรื่อยๆ
การโกหกเล็กๆ น้อยๆ ที่เราทำเพื่อ 'รักษามารยาททางสังคม' ล้วนบั่นทอนความซื่อสัตย์ในตนเอง การหยุดโกหกเป็นการถอดถอนสิ่งที่ไม่ใช่ตัวเราออกไป เพื่อให้ 'ตัวตนที่แท้จริง' ปรากฏขึ้น
ความรักกับการละทิ้งตัวเอง: หลีกเลี่ยง Codependency
ประเด็นสำคัญอีกเรื่องที่ Dr. Beck และ Dr. Huberman พูดถึงคือเรื่อง Codependency ในความสัมพันธ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในความสัมพันธ์โรแมนติก Dr. Huberman ยอมรับว่าเขามักจะเข้าไปในความสัมพันธ์อย่างรวดเร็วและพบว่ามันยากที่จะยุติลง แม้จะรู้ว่าไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้อง สิ่งนี้เป็นผลมาจากความสับสนระหว่าง 'ความรัก' กับ 'การละทิ้งตัวเอง' เพื่อทำให้ผู้อื่นมีความสุข
Dr. Beck เปรียบเทียบสิ่งนี้กับ 'ความรักของแมงมุม' ที่รักเหยื่อโดยการทำให้เหยื่อเป็นอัมพาตและดูดพลังชีวิตไป ความรักที่แท้จริงควรให้อิสระแก่ผู้เป็นที่รัก ไม่ใช่การทำให้ตัวเองว่างเปล่าเพื่อเติมเต็มอีกฝ่าย การตระหนักรู้ว่าเราไม่ใช่คนคนเดียวกัน (Self-Other Awareness) และการควบคุมอารมณ์ของตนเอง (Emotion Regulation) เป็นสิ่งสำคัญในการสร้างความสัมพันธ์ที่แข็งแรงและสมดุล
เมื่อเราหยุดเติมเต็มความต้องการที่ไม่สิ้นสุดของอีกฝ่าย ก็อาจเกิด 'Extinction Burst' หรือการตอบสนองที่รุนแรงจากอีกฝ่าย คล้ายกับนกพิราบที่เคยได้รับอาหารจากคันโยกแล้วจิกอย่างบ้าคลั่งเมื่ออาหารหยุดลง ในสถานการณ์เช่นนี้ สิ่งสำคัญคือการรักษาความซื่อสัตย์ในตนเองไว้ และเชื่อว่าอีกฝ่ายจะสามารถปรับตัวและเติบโตได้เมื่อเราตั้งขอบเขตที่ชัดเจน
โต้คลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลงด้วยความสุข
Dr. Beck มองว่าสังคมปัจจุบันกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ เหมือนคลื่นยักษ์สึนามิ เราสามารถเลือกที่จะวิ่งเข้าไปหลบในสถาบันเก่าๆ ที่อาจพังทลายลง หรือจะเสี่ยงที่จะออกไปโต้คลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลงด้วย 'ความสุข' และ 'ความซื่อสัตย์' ในตนเอง เหมือนนักโต้คลื่นที่เผชิญหน้ากับคลื่นที่ใหญ่ที่สุด การใช้ชีวิตตามความสุขและความสนใจที่แท้จริงของเรา จะนำไปสู่การสร้างคุณค่าและวิถีชีวิตที่ยั่งยืน
ท้ายที่สุด Dr. Beck เชื่อว่ามี 'ผู้ค้นหาเส้นทาง' (Wayfinders) หรือผู้รักษาเยียวยาจำนวนมากที่เกิดมาพร้อมกับความต้องการที่จะเยียวยาโลก ซึ่งมีลักษณะร่วมกันคือมีความละเอียดอ่อน สนใจธรรมชาติ วิทยาศาสตร์ ศิลปะ และความเป็นส่วนตัว หากเราสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จาก 'ตัวตนที่แท้จริง' ของเราได้ เราก็จะสามารถร่วมกันสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ดีงามให้กับมนุษยชาติได้
เนื้อหาของ Dr. Martha Beck และ Dr. Andrew Huberman มีความละเอียดและลึกซึ้งมาก การนำแนวคิดเหล่านี้ไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันจะช่วยให้คุณค้นพบความสงบและความสุขที่ยั่งยืนได้
ดูคลิปเต็มด้านบนเพื่อฟังบทสนทนาอันลึกซึ้งนี้ หรืออ่านบทความเชิงลึกอื่น ๆ ต่อไป