ประเด็นสำคัญ
- แรงกระตุ้นพื้นฐานของเราไม่ใช่แค่ 'สัญชาตญาณ' แต่เป็น 'บุคลิกภาพย่อย' ที่มีเป้าหมาย การรับรู้ และอารมณ์เป็นของตัวเอง
- การพัฒนาสู่ความเป็นผู้ใหญ่คือการ 'บูรณาการ' บุคลิกภาพย่อยเหล่านี้เข้ากับบุคลิกภาพหลักที่ซับซ้อนและคำนึงถึงบริบทและอนาคต ไม่ใช่แค่การ 'ยับยั้ง' พวกมัน
- ความรับผิดชอบและการผจญภัยคือสิ่งเดียวกัน การยอมรับความรับผิดชอบอย่างสมัครใจนำไปสู่การเติบโต การค้นพบ และความพึงพอใจสูงสุดในชีวิต
- เป้าหมายสูงสุดในชีวิตคือการตั้ง 'เป้าหมายระดับเมตา' ที่จะทำให้ทุกเป้าหมายย่อยมีแนวโน้มประสบความสำเร็จมากขึ้น และนำไปสู่ชีวิตที่เป็นพรแก่ตนเองและผู้อื่น
- การอธิษฐานคือการกำหนดเป้าหมายสูงสุดอย่างชัดเจน ทำให้เส้นทางปรากฏขึ้น และเปิดรับการเปิดเผยจากสิ่งที่อยู่เหนือกว่าตัวเรา
ในพอดคาสต์ Huberman Lab ครั้งนี้ Dr. Andrew Huberman ได้เชิญ Dr. Jordan Peterson มาพูดคุยกันอย่างเข้มข้นถึงแก่นแท้ของจิตวิทยาและประสาทวิทยาของมนุษย์ โดยเริ่มต้นด้วยการอธิบายว่าสมองและจิตใจของเราทำงานอย่างไร ตั้งแต่แรงกระตุ้นพื้นฐานไปจนถึงการตัดสินใจที่ซับซ้อน Dr. Peterson ได้เสนอแนวคิดที่น่าสนใจว่า แรงกระตุ้นและแรงขับเคลื่อนพื้นฐานของเรานั้นไม่ใช่แค่ปฏิกิริยาอัตโนมัติ แต่เป็นเสมือน ‘บุคลิกภาพย่อย’ ที่มีเป้าหมาย การรับรู้ และอารมณ์เป็นของตัวเอง เช่น ความโกรธ ความหิว หรือความต้องการทางเพศ
การพัฒนาสู่ความเป็นผู้ใหญ่ไม่ใช่แค่การ ‘ยับยั้ง’ บุคลิกภาพย่อยเหล่านี้ แต่เป็นการ ‘บูรณาการ’ พวกมันเข้ากับบุคลิกภาพหลักที่ใหญ่ขึ้นและซับซ้อนขึ้น ซึ่งสามารถคำนึงถึงบริบททางสังคมและผลลัพธ์ในระยะยาวได้ Dr. Peterson ยกตัวอย่างลูกชายของเขาที่เรียนรู้ที่จะเปลี่ยนความก้าวร้าวให้เป็นพลังงานในการเป็นนักกีฬาที่ยอดเยี่ยม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการบูรณาการพลังงานเหล่านั้นเพื่อเป้าหมายที่สูงกว่า
การสนทนาได้เชื่อมโยงแนวคิดนี้เข้ากับการคิดเชิงศาสนา โดย Dr. Peterson อธิบายว่า เทพเจ้าในศาสนาพหุเทวนิยมมักเป็นตัวแทนของบุคลิกภาพย่อยหรือแรงจูงใจพื้นฐานเหล่านี้ และการวิวัฒนาการไปสู่ศาสนาเอกเทวนิยมคือการรวมตัวของบุคลิกภาพย่อยเหล่านี้เข้าสู่บุคลิกภาพในอุดมคติเดียว
ประเด็นสำคัญอีกเรื่องคือ ‘การเสพติด’ และ ‘พรน’ ซึ่ง Dr. Peterson ชี้ให้เห็นว่าเป็น ‘การผจญภัยที่ผิดพลาด’ ที่โดพามีนเข้ามาครอบงำวงจรสมอง ทำให้เกิด ‘สัตว์ประหลาด’ ที่ต้องการการกระตุ้นอย่างต่อเนื่อง พรนและอาหารแปรรูปทำหน้าที่เป็น ‘สิ่งกระตุ้นขั้นสูง’ (super stimuli) ที่ให้ความพึงพอใจทันทีโดยไม่ต้องใช้ความพยายาม ซึ่งนำไปสู่การเสพติด การทำลายความสมบูรณ์ทางจิตใจ และการขาด ‘การกระทำจากระยะไกล’ (action at a distance) ที่สร้างคุณค่าให้กับผู้อื่นหรือสังคม
ในทางตรงกันข้าม Dr. Peterson เสนอแนวคิดเรื่อง ‘เสียงเรียกสู่การผจญภัยและความรับผิดชอบ’ โดยยกเรื่องราวของอับราฮัมในพระคัมภีร์มาเป็นตัวอย่าง การยอมรับความรับผิดชอบอย่างสมัครใจ ไม่ว่าจะเป็นการจัดระเบียบห้องของคุณเอง หรือการเผชิญหน้ากับปัญหาที่ใหญ่ขึ้น จะนำไปสู่การเติบโต การค้นพบ และความพึงพอใจสูงสุดในชีวิต เส้นทางนี้จะทำให้ชีวิตของคุณเป็นพรต่อตนเอง มีชื่อเสียง สร้างคุณค่าที่ยั่งยืน และนำความอุดมสมบูรณ์มาสู่ชุมชน
Dr. Huberman ได้แบ่งปันประสบการณ์ส่วนตัวเกี่ยวกับการอธิษฐาน ซึ่ง Dr. Peterson มองว่าเป็นการกำหนดเป้าหมายสูงสุดอย่างชัดเจน การอธิษฐานช่วยให้เราตั้งเป้าหมายที่สูงส่ง และทำให้เส้นทางสู่เป้าหมายนั้นปรากฏขึ้นทีละขั้น ซึ่งเปรียบได้กับการรับ ‘การเปิดเผย’ ที่นำทางชีวิต การแสวงหา ‘ความจริง’ ก็เช่นกัน ความจริงคือการผจญภัยที่ยิ่งใหญ่ที่สุด เพราะมันเรียกร้องให้เรายอมรับความไม่แน่นอน และพร้อมที่จะผิดพลาดเพื่อค้นพบสิ่งใหม่
ในท้ายที่สุด Dr. Peterson ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของ ‘การเล่น’ (play) ในฐานะสิ่งตรงข้ามกับการปกครองแบบเผด็จการ และความจำเป็นของการมี ‘ฝ่ายค้านที่แข็งแกร่ง’ ในสังคม เพื่อสร้างสมดุลและป้องกันไม่ให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางอำนาจ บทสนทนานี้เป็นเครื่องเตือนใจว่าการนำทางชีวิตให้ประสบความสำเร็จนั้น ต้องอาศัยการบูรณาการบุคลิกภาพย่อย การยอมรับความรับผิดชอบ การแสวงหาความจริง และการตั้งเป้าหมายสูงสุดที่เกินกว่าความพึงพอใจชั่วคราว
เนื้อหาของ Dr. Andrew Huberman และ Dr. Jordan Peterson มีความละเอียดและลึกซึ้งมาก ครอบคลุมทั้งด้านจิตวิทยา ประสาทวิทยา และปรัชญา แนะนำให้ดูฉบับเต็มของพอดคาสต์นี้เพื่อความเข้าใจที่สมบูรณ์และได้แรงบันดาลใจอย่างเต็มที่
หากคุณพบว่าบทความนี้มีประโยชน์ อย่าลืมแบ่งปันให้กับเพื่อน ๆ และสำรวจบทความเชิงลึกอื่น ๆ ในเว็บไซต์ของเรา เพื่อการพัฒนาตัวเองอย่างไม่หยุดยั้ง!